Cúng tất niên: Gà quay ra hay quay vô?
Tất niên là một phong tục truyền thống có ý nghĩa vô cùng sâu sắc trong văn hóa Việt Nam. Mỗi năm vào dịp cuối năm, gia đình Việt lại tụ họp để chuẩn bị lễ cúng tất niên, gửi lời cảm tạ đất trời và mong cầu bình an, may mắn cho năm mới. Trong lễ cúng này, gà trống là một trong những lễ vật không thể thiếu. Tuy nhiên, một câu hỏi được nhiều người thắc mắc là: “Cúng tất niên gà quay ra hay quay vô?”
Tất niên là gì? Tại sao lễ cúng tất niên lại quan trọng?
Tất niên là nghi thức đánh dấu sự kết thúc của một năm và đón chào năm mới. Đây không chỉ là dịp để các gia đình sum họp mà còn là lúc để bày tỏ lòng biết ơn đối với tổ tiên và cầu mong một năm mới an lành, thịnh vượng. Lễ cúng tất niên không đơn thuần chỉ là một phong tục, mà còn là dịp để các thế hệ cùng nhau gắn kết, ôn lại những giá trị văn hóa truyền thống của dân tộc.
Lễ vật trong mâm cúng thường gồm có:
- Gà trống luộc (biểu tượng của sự mạnh mẽ, may mắn)
- Xôi gấc (màu đỏ tượng trưng cho tài lộc)
- Bánh chưng, bánh tét (biểu trưng cho đất và trời)
- Trái cây, hương, hoa, rượu và các món ăn khác tùy theo từng vùng miền.
Đây đều là những lễ vật được chọn lựa cẩn thận, mang nhiều ý nghĩa tâm linh và văn hóa.
Ý nghĩa của gà trống trong lễ cúng tất niên
Gà trống được xem là một trong những lễ vật quan trọng nhất trong mâm cúng tất niên. Theo quan niệm dân gian, gà trống biểu trưng cho:
- Sự dũng mãnh và sự bảo vệ gia đình.
- Tiếng gáy của gà trống báo hiệu bình minh, xua đuổi tà ma.
- Hình tượng của sự no đủ, may mắn và thịnh vượng.
Việc bày trí gà trên mâm cúng cũng mang tính biểu trưng. Tùy theo từng vùng miền và quan niệm gia đình mà cách đặt gà sẽ có những ý nghĩa khác nhau.
Gà quay ra hay quay vô khi cúng tất niên?
Đây là câu hỏi gây nhiều tranh cãi. Một số gia đình tin rằng gà nên quay đầu ra ngoài để thể hiện sự đón nhận những điều may mắn vào nhà. Trong khi đó, một số khác cho rằng gà nên quay đầu vào bát hương để thể hiện sự tôn kính tổ tiên.
Gà quay đầu ra ngoài
- Ý nghĩa: Mang đến sự mở rộng, đón nhận tài lộc từ bên ngoài vào.
- Phù hợp với những gia đình kinh doanh, mong muốn làm ăn phát đạt trong năm mới.
Gà quay đầu vào trong
- Ý nghĩa: Thể hiện sự quy tụ, tôn trọng tổ tiên và gìn giữ truyền thống gia đình.
- Phù hợp với những gia đình trọng lễ nghi, đặt nặng tình cảm gia đình.
Cách đặt gà còn phụ thuộc vào quan niệm của từng vùng miền. Miền Bắc thường quay gà đầu ra, trong khi miền Nam và miền Trung có xu hướng quay gà đầu vào để thể hiện sự kính cẩn.
Hướng dẫn cách bày trí gà cúng đúng cách
Để mâm cúng thêm trọn vẹn, bạn cần chú ý đến cách bày trí gà sao cho vừa đẹp mắt, vừa đúng phong tục:
- Chọn gà trống khỏe mạnh, có mào đỏ tươi, tượng trưng cho sự thịnh vượng.
- Gà sau khi luộc nên được giữ nguyên dáng, đặt trên đĩa lớn, đầu hướng lên trên.
- Để gà trông tự nhiên và trang nghiêm, bạn có thể buộc cổ gà hơi ngẩng, hai chân khép lại.
- Trang trí thêm xung quanh bằng lá chanh hoặc hoa để mâm cúng thêm bắt mắt.
Hãy nhớ, dù quay gà ra hay vào, điều quan trọng nhất vẫn là sự thành tâm và lòng kính trọng khi thực hiện lễ cúng.
Những lưu ý quan trọng khi cúng tất niên
Để lễ cúng tất niên diễn ra suôn sẻ và mang lại may mắn cho cả gia đình, bạn cần lưu ý những điểm sau:
1. Thời gian cúng tất niên
Thời gian cúng tất niên thường được thực hiện vào ngày cuối cùng của năm âm lịch (30 Tết hoặc 29 Tết nếu là năm thiếu). Nhiều gia đình lựa chọn cúng vào buổi chiều hoặc tối, bởi đây là lúc các thành viên có thể quây quần đông đủ.
Lưu ý: Bạn nên xem trước giờ hoàng đạo để chọn thời điểm phù hợp, mang lại nhiều tài lộc và phúc lành.
2. Lễ vật cúng đầy đủ
Ngoài gà trống luộc, bạn cần chuẩn bị các lễ vật khác như:
- Một mâm cơm cúng gồm các món ăn truyền thống: canh, xôi, nem, chả…
- Trái cây ngũ quả được sắp xếp gọn gàng, ý nghĩa.
- Hương, hoa tươi, rượu, đèn nến và vàng mã.
>> Hướng Dẫn Cúng Mâm Cơm Ngày Tết Chuẩn Phong Tục
3. Những điều kiêng kỵ khi cúng tất niên
Khi thực hiện lễ cúng, bạn nên tránh:
- Đặt mâm cúng ở những nơi ồn ào, thiếu trang nghiêm.
- Sử dụng gà mái hoặc gà trống có mào nhợt nhạt, thiếu sức sống.
- Để gà bị mất dáng hoặc bị cháy xém khi luộc.
Những điều nhỏ này tuy đơn giản nhưng lại ảnh hưởng rất lớn đến ý nghĩa của buổi lễ, vì vậy hãy cẩn trọng khi chuẩn bị.
Câu hỏi thường gặp về cúng tất niên
1. Nếu không có gà trống, có thể thay thế bằng gì?
Gà trống là lễ vật truyền thống mang nhiều ý nghĩa tâm linh. Tuy nhiên, nếu không có gà trống, bạn có thể thay thế bằng một loại lễ vật khác như heo quay, cá lóc nướng hoặc mâm xôi gấc. Điều quan trọng là phải giữ được sự trang nghiêm và lòng thành kính.
2. Có cần mời thầy cúng hay không?
Không nhất thiết. Bạn hoàn toàn có thể tự cúng tại gia nếu nắm rõ các bước chuẩn bị và thực hiện. Tuy nhiên, nếu gia đình có phong tục mời thầy cúng để lễ nghi thêm trọn vẹn, điều này vẫn rất đáng khuyến khích.
3. Có nên quay gà ra ngoài nếu chỉ cúng ở bàn thờ gia tiên?
Nếu cúng ở bàn thờ gia tiên, việc quay gà hướng ra hay vào không quá quan trọng. Quan trọng nhất vẫn là lòng thành của gia đình trong buổi lễ.
Lời kết
Cúng tất niên gà quay ra hay quay vô có thể thay đổi tùy theo vùng miền hoặc phong tục gia đình, nhưng không phải yếu tố quyết định sự thành công của lễ cúng. Hãy để lễ cúng tất niên trở thành dịp để gia đình sum họp, chia sẻ niềm vui và chuẩn bị khởi đầu một năm mới đầy may mắn. Đừng quên truy cập paradisefood.vn để tham khảo thêm nhiều bài viết hữu ích về ẩm thực và phong tục truyền thống của người Việt nhé!
