30% người Việt thiếu kẽm: Cách bổ sung thực phẩm để duy trì sức khỏe và tuổi thọ
Thiếu kẽm là một vấn đề nghiêm trọng ảnh hưởng đến sức khỏe của nhiều người. Tình trạng này hiện đang xảy ra ở khoảng 30% dân số Việt Nam. Vậy, chúng ta nên bổ sung kẽm từ những thực phẩm nào để duy trì sức khỏe và trường thọ?
Kẽm – “Chìa khóa” cho hơn 200 enzym và gene
PGS.TS Trần Đáng – nguyên Cục trưởng Cục An toàn thực phẩm (Bộ Y tế), cho biết kẽm là một nguyên tố vi lượng rất quan trọng. Nó có mặt ở tất cả các tế bào và gene trong cơ thể. Kẽm tham gia vào hoạt động của hơn 200 enzym khác nhau. Những enzym này kích thích sự phát triển của tế bào mới và phục hồi các tế bào bị tổn thương. Kẽm còn giúp điều hòa hoạt động của một số hormone quan trọng như insulin và hormone sinh dục nam.
Kẽm tham gia vào quá trình tạo máu và tăng cường khả năng hấp thụ oxy của hồng cầu. Ngoài ra, kẽm còn giúp tăng độ bền của thành mạch và màng tế bào. Nó còn có vai trò quan trọng trong việc điều hòa hoạt động của tuyến tiền liệt. Kẽm giúp loại bỏ chất độc hại ra khỏi cơ thể, ngăn ngừa lão hóa và hỗ trợ chức năng thị giác cũng như hệ thần kinh trung ương.
Hậu quả của thiếu kẽm đối với sức khỏe
Kẽm có mặt ở nhiều bộ phận của cơ thể như xương, cơ bắp, mắt, tuyến tiền liệt và máu. Tuy nhiên, việc thiếu kẽm rất dễ xảy ra, đặc biệt là ở phụ nữ mang thai. Khi mang thai, nồng độ kẽm trong máu của người mẹ có thể giảm đến 50%.
Thiếu kẽm có thể gây ra nhiều vấn đề sức khỏe nghiêm trọng. Các dấu hiệu thiếu kẽm bao gồm móng tay dễ gãy, tóc rụng, da khô và dễ bị viêm nhiễm. Đàn ông thiếu kẽm có thể gặp vấn đề về sinh lý. Phụ nữ mang thai thiếu kẽm có thể sinh con thiếu tháng hoặc trẻ sơ sinh có vấn đề về thần kinh và chậm lớn. Người già thiếu kẽm có nguy cơ cao bị loãng xương, suy giảm cơ bắp và giảm khả năng miễn dịch.
Nhu cầu kẽm ở từng đối tượng và vai trò của việc bổ sung
PGS.TS Nguyễn Thị Lâm (Nguyên Phó viện trưởng Viện Dinh dưỡng quốc gia) cho biết tình trạng thiếu kẽm là vấn đề toàn cầu. Khoảng 30% dân số thế giới thiếu kẽm. Tỉ lệ này đặc biệt cao ở trẻ em dưới 5 tuổi tại các nước đang phát triển.
Tại Việt Nam, tỉ lệ thiếu kẽm ở trẻ em dao động từ 25-40%, tùy thuộc vào địa phương và nhóm tuổi. Điều tra trên 586 trẻ từ 6 tháng đến 75 tháng tuổi cho thấy tỉ lệ thiếu kẽm là 51,9%. Điều này cho thấy việc bổ sung kẽm hàng ngày là rất cần thiết.
Mức độ cần thiết của kẽm thay đổi tùy theo độ tuổi và tình trạng sức khỏe. Trẻ sơ sinh cần khoảng 6mg kẽm mỗi ngày. Trẻ từ 1-10 tuổi cần khoảng 10mg. Nam giới trưởng thành cần đến 15mg kẽm mỗi ngày. Phụ nữ mang thai và cho con bú cần bổ sung kẽm nhiều hơn, từ 15mg đến 19mg mỗi ngày. Những người cần bổ sung thêm kẽm gồm trẻ em đang phát triển, người bị thương, người chuẩn bị phẫu thuật, người nghiện rượu, người ăn chay và người sử dụng thuốc có chứa sắt hoặc aspirin.
Nguồn thực phẩm giàu kẽm – Chìa khóa chống lão hóa và bệnh tật
Kẽm có thể được bổ sung từ thực phẩm có nguồn gốc động vật và thực vật. Tuy nhiên, thực phẩm động vật thường giàu kẽm hơn và dễ hấp thụ hơn. Một số nguồn thực phẩm giàu kẽm từ động vật bao gồm sò, hàu, thịt bò, thịt cừu, gà, lợn nạc, sữa, trứng, cá, tôm và cua. Các nguồn thực phẩm từ thực vật giàu kẽm gồm mầm lúa mì, hạt bí ngô, ca cao, sô cô la, hạt điều, hạnh nhân và đậu.
Việc bổ sung kẽm từ thực phẩm giúp chống lại lão hóa, giảm nguy cơ mắc các bệnh tim mạch và ung thư. Việc lựa chọn thực phẩm giàu kẽm từ cả thực vật và động vật là rất quan trọng. Chỉ khi cần thiết, việc bổ sung kẽm qua thuốc mới được khuyến cáo. Bạn cần tuân thủ chỉ định của bác sĩ để tránh tác hại cho cơ thể.
Kết luận
Có thể thấy rằng việc bổ sung kẽm đúng cách giúp phòng ngừa bệnh tật, hỗ trợ phát triển, sinh sản và tăng cường hệ miễn dịch. Trong bối cảnh 30% người Việt đang đối mặt với nguy cơ thiếu kẽm, việc nâng cao nhận thức về tầm quan trọng của kẽm và bổ sung từ thực phẩm giàu dinh dưỡng chính là chìa khoá bảo vệ sức khỏe của chính mình và gia đình.
