Thực phẩm bổ sung là gì? Lưu ý quan trọng khi sử dụng thực phẩm bổ sung

Trong cuộc sống hiện đại bận rộn, việc đảm bảo chế độ dinh dưỡng đầy đủ và cân bằng là điều không dễ dàng. Do đó, thực phẩm bổ sung ngày càng trở nên phổ biến như giải pháp hỗ trợ sức khỏe hiệu quả. Vậy thực phẩm bổ sung là gì? Chúng mang lại những lợi ích gì cho cơ thể? Bài viết này Paradise Food sẽ cung cấp cho bạn những thông tin chi tiết về thực phẩm bổ sung, giúp bạn hiểu rõ hơn về loại sản phẩm này.

Thực phẩm bổ sung là gì?

Thực phẩm bổ sung, hay còn gọi là chế phẩm bổ sung dinh dưỡng, là những sản phẩm cung cấp các chất dinh dưỡng thiết yếu cho cơ thể dưới dạng viên nén, viên nang, bột, chất lỏng hoặc dạng khác. Chúng được sử dụng để bổ sung cho chế độ ăn uống thông thường, giúp bù đắp những thiếu hụt dinh dưỡng và hỗ trợ sức khỏe tổng thể.

Thực phẩm bổ sung có phải là thực phẩm chức năng không?

Nhiều người thường nhầm lẫn giữa thực phẩm bổ sung và thực phẩm chức năng. Tuy nhiên, hai loại sản phẩm này có những điểm khác biệt rõ ràng:

Thực phẩm bổ sung

1. Là những sản phẩm cung cấp các chất dinh dưỡng thiết yếu cho cơ thể dưới dạng viên nén, viên nang, bột hoặc chất lỏng. Chúng được sử dụng để bổ sung cho chế độ ăn uống thông thường, nhằm bù đắp những thiếu hụt dinh dưỡng, hỗ trợ điều trị một số bệnh lý và cải thiện sức khỏe tổng thể.
2. Cung cấp các chất dinh dưỡng thiết yếu cho cơ thể, hỗ trợ bù đắp những thiếu hụt dinh dưỡng trong chế độ ăn uống.
3. Được quản lý bởi Bộ Y tế theo quy định về thực phẩm.
4. Vitamin C, vitamin D, canxi, sắt,…

Thực phẩm chức năng

1. Là những sản phẩm có chứa một hoặc nhiều chất dinh dưỡng, chất có hoạt tính sinh học, enzyme, hoặc các hợp chất khác có tác dụng hỗ trợ sức khỏe, tăng cường sức đề kháng, hỗ trợ phòng ngừa bệnh tật.
2. Hỗ trợ sức khỏe, tăng cường sức đề kháng, hỗ trợ phòng ngừa bệnh tật.
3. Được quản lý bởi Bộ Y tế theo quy định về thực phẩm chức năng.
4. Nước atiso đỏ, đông trùng hạ thảo, dầu cá, viên sủi C,…

Khi nào nên dùng thực phẩm bổ sung?

Chế độ ăn uống thiếu hụt dinh dưỡng

Nếu bạn không thể đảm bảo chế độ ăn uống đầy đủ và cân bằng, cung cấp đủ các vitamin, khoáng chất và các chất dinh dưỡng thiết yếu cho cơ thể, bạn có thể sử dụng thực phẩm bổ sung để bù đắp những thiếu hụt này. Một số trường hợp thường gặp thiếu hụt dinh dưỡng bao gồm: ăn chay, ăn kiêng, người già, trẻ em biếng ăn, người có bệnh lý tiêu hóa ảnh hưởng đến khả năng hấp thu dinh dưỡng,…

Cần hỗ trợ điều trị một số bệnh lý

Một số loại thực phẩm bổ sung có thể được sử dụng để hỗ trợ điều trị một số bệnh lý như: tim mạch, huyết áp, xương khớp, tiểu đường,… Tuy nhiên, cần lưu ý rằng thực phẩm bổ sung không thể thay thế cho thuốc điều trị. Nên sử dụng thực phẩm bổ sung theo hướng dẫn của bác sĩ để đảm bảo an toàn và hiệu quả.

Muốn cải thiện sức khỏe tổng thể

Việc bổ sung đầy đủ các chất dinh dưỡng có thể giúp tăng cường hệ miễn dịch, cải thiện sức khỏe tiêu hóa, tăng cường năng lượng và nâng cao chất lượng cuộc sống. Một số loại thực phẩm bổ sung có thể hỗ trợ cải thiện sức khỏe tổng thể như: vitamin C, vitamin D, omega-3, men vi sinh,…

Một số trường hợp khác

Phụ nữ mang thai hoặc cho con bú có thể cần bổ sung một số dưỡng chất thiết yếu như axit folic, sắt, canxi,…Người lao động nặng nhọc hoặc tập luyện thể thao cường độ cao có thể cần bổ sung thêm năng lượng và các chất điện giải. Người già có thể cần bổ sung vitamin D và canxi để hỗ trợ sức khỏe xương khớp.

Phân loại thực phẩm bổ sung

Thực phẩm bổ sung được phân loại thành nhiều loại khác nhau dựa trên thành phần dinh dưỡng chính, bao gồm:

• Vitamin: Vitamin là những chất dinh dưỡng thiết yếu cho nhiều chức năng quan trọng của cơ thể. Các loại vitamin phổ biến bao gồm vitamin A, C, D, E, K và nhóm vitamin B.
• Khoáng chất: Khoáng chất cũng là những chất dinh dưỡng thiết yếu cho cơ thể, tham gia vào nhiều quá trình trao đổi chất. Các loại khoáng chất phổ biến bao gồm canxi, sắt, kẽm, magiê và kali.
• Chất chống oxy hóa: Chất chống oxy hóa giúp bảo vệ cơ thể khỏi tác hại của các gốc tự do, giảm nguy cơ mắc các bệnh mãn tính. Các loại chất chống oxy hóa phổ biến bao gồm vitamin C, E, beta-carotene và selen.
• Axit béo thiết yếu: Axit béo thiết yếu là những loại axit béo mà cơ thể không thể tự tổng hợp và cần được bổ sung từ chế độ ăn uống. Axit béo omega-3 và omega-6 là hai loại axit béo thiết yếu quan trọng cho sức khỏe tim mạch và não bộ.
• Men vi sinh: Men vi sinh là những vi khuẩn có lợi cho hệ tiêu hóa, giúp cải thiện tiêu hóa, tăng cường hệ miễn dịch và bảo vệ cơ thể khỏi các bệnh đường ruột.
• Protein: Protein là dưỡng chất thiết yếu cho sự phát triển và sửa chữa cơ bắp, da, tóc và các mô khác trong cơ thể.

Lợi ích của thực phẩm bổ sung

Chế độ ăn uống hiện đại thường không cung cấp đủ vitamin và khoáng chất thiết yếu cho cơ thể. Việc sử dụng thực phẩm bổ sung có thể giúp bù đắp những thiếu hụt này, đảm bảo cơ thể được cung cấp đầy đủ dưỡng chất để hoạt động tốt nhất. Một số vitamin và khoáng chất quan trọng mà thực phẩm bổ sung có thể cung cấp bao gồm: vitamin A, C, D, E, K, canxi, sắt, kẽm, magiê,…

Một số loại thực phẩm bổ sung có thể được sử dụng để hỗ trợ điều trị một số bệnh lý như: tim mạch, huyết áp, xương khớp, tiểu đường,… Tuy nhiên, cần lưu ý rằng thực phẩm bổ sung không thể thay thế cho thuốc điều trị. Nên sử dụng thực phẩm bổ sung theo hướng dẫn của bác sĩ để đảm bảo an toàn và hiệu quả.

Việc bổ sung đầy đủ các chất dinh dưỡng có thể giúp tăng cường hệ miễn dịch, cải thiện sức khỏe tiêu hóa, tăng cường năng lượng và nâng cao chất lượng cuộc sống. Một số loại thực phẩm bổ sung có thể hỗ trợ cải thiện sức khỏe tổng thể như: vitamin C, vitamin D, omega-3, men vi sinh,…

Lưu ý khi sử dụng thực phẩm bổ sung

Tham khảo ý kiến bác sĩ hoặc chuyên gia dinh dưỡng

Đây là bước quan trọng nhất trước khi sử dụng bất kỳ loại thực phẩm bổ sung nào. Bác sĩ hoặc chuyên gia dinh dưỡng sẽ đánh giá tình trạng sức khỏe, chế độ ăn uống và nhu cầu dinh dưỡng của bạn để tư vấn loại sản phẩm phù hợp, liều lượng sử dụng và các lưu ý cần thiết. Việc tự ý sử dụng thực phẩm bổ sung mà không có sự hướng dẫn của chuyên gia có thể dẫn đến những nguy cơ tiềm ẩn cho sức khỏe, đặc biệt là khi bạn đang mắc bệnh lý nền, sử dụng thuốc điều trị hoặc có thai/cho con bú.

Đọc kỹ hướng dẫn sử dụng

Luôn đọc kỹ hướng dẫn sử dụng trước khi sử dụng bất kỳ loại thực phẩm bổ sung nào. Hướng dẫn sử dụng cung cấp thông tin chi tiết về thành phần, công dụng, liều lượng, cách sử dụng, tác dụng phụ và chống chỉ định của sản phẩm. Việc tuân thủ hướng dẫn sử dụng sẽ giúp bạn sử dụng sản phẩm một cách an toàn và hiệu quả, đồng thời tránh được những tác dụng phụ không mong muốn.

Sử dụng đúng liều lượng

Không sử dụng thực phẩm bổ sung quá liều lượng khuyến cáo. Việc sử dụng quá liều có thể dẫn đến các tác dụng phụ nguy hiểm, thậm chí gây ngộ độc. Liều lượng sử dụng thực phẩm bổ sung có thể khác nhau tùy thuộc vào nhiều yếu tố như tuổi tác, giới tính, tình trạng sức khỏe, chế độ ăn uống và loại sản phẩm. Nên bắt đầu với liều lượng thấp và tăng dần nếu cần thiết theo hướng dẫn của bác sĩ hoặc chuyên gia dinh dưỡng.

Lựa chọn sản phẩm uy tín

Nên mua thực phẩm bổ sung tại các nhà thuốc uy tín, cửa hàng thực phẩm chức năng có giấy phép kinh doanh rõ ràng. Tránh mua sản phẩm trôi nổi, không rõ nguồn gốc xuất xứ hoặc sản phẩm đã hết hạn sử dụng. Nên kiểm tra kỹ bao bì sản phẩm trước khi mua, đảm bảo sản phẩm còn nguyên vẹn, không bị móp méo, rách nát hay có dấu hiệu bất thường.

Kết hợp với chế độ ăn uống và sinh hoạt khoa học

Thực phẩm bổ sung chỉ nên là giải pháp bổ sung cho chế độ ăn uống, chứ không thể thay thế cho việc ăn uống đầy đủ và khoa học. Cần đảm bảo chế độ ăn uống cân bằng, đa dạng, cung cấp đầy đủ các dưỡng chất thiết yếu cho cơ thể. Kết hợp với lối sống lành mạnh, tập thể dục thường xuyên, ngủ đủ giấc và hạn chế căng thẳng để nâng cao sức khỏe tổng thể.

Những rủi ro có thể xảy ra khi sử dụng

Một số loại thực phẩm bổ sung có thể tương tác với các loại thuốc bạn đang dùng, dẫn đến làm giảm hiệu quả của thuốc hoặc thậm chí gây ra các tác dụng phụ nguy hiểm. Ví dụ, canxi có thể ảnh hưởng đến cách cơ thể hấp thụ một số loại thuốc kháng sinh, trong khi vitamin K có thể làm giảm hiệu quả của thuốc chống đông máu.

Một số người có thể bị dị ứng với các thành phần trong thực phẩm bổ sung, dẫn đến các phản ứng dị ứng như ngứa, sưng tấy, phát ban hoặc thậm chí sốc phản vệ. Nếu bạn nghi ngờ mình bị dị ứng với bất kỳ thành phần nào trong thực phẩm bổ sung, hãy ngừng sử dụng ngay lập tức và đến gặp bác sĩ để được chẩn đoán và điều trị thích hợp.

Việc sử dụng thực phẩm bổ sung quá liều lượng khuyến cáo có thể dẫn đến các tác dụng phụ nguy hiểm, thậm chí đe dọa đến tính mạng. Mỗi loại thực phẩm bổ sung có liều lượng khuyến cáo khác nhau, do vậy, hãy đọc kỹ hướng dẫn sử dụng trước khi dùng và tuân thủ đúng liều lượng được ghi trên bao bì. Tránh tự ý tăng liều lượng hoặc sử dụng nhiều loại thực phẩm bổ sung cùng lúc mà không có sự hướng dẫn của bác sĩ.

Nghiên cứu về chất bổ sung cho thấy gì?

Việc sử dụng vitamin và khoáng chất bổ sung là một chủ đề được quan tâm rộng rãi, đặc biệt là về tác động của chúng đối với sức khỏe và nguy cơ mắc bệnh mãn tính. Tuy nhiên, những nghiên cứu khoa học về vấn đề này liên tục được cập nhật và có thể mang đến những thông tin mới mẻ.

Dưới đây là những cập nhật mới nhất về tác động của việc bổ sung vitamin và khoáng chất đối với sức khỏe, dựa trên các nghiên cứu tổng hợp được công bố gần đây:

• Nghiên cứu tổng hợp năm 2019: Không tìm thấy tác dụng đáng kể nào của chất bổ sung đối với tỷ lệ tử vong hoặc bệnh tim mạch.
• Đánh giá tổng hợp năm 2018: Cho thấy một số bằng chứng cho thấy vitamin B và axit folic có thể làm giảm nguy cơ bệnh tim mạch và axit folic có thể làm giảm đột quỵ. Tuy nhiên, cần có thêm nghiên cứu để xác nhận những phát hiện này.
• Lực lượng Đặc nhiệm Dịch vụ Phòng ngừa Hoa Kỳ (USPSTF) năm 2014: Không khuyến nghị sử dụng các chất bổ sung beta-carotene hoặc vitamin E để ngăn ngừa bệnh tim mạch hoặc ung thư do thiếu bằng chứng về lợi ích.

Kết luận

Thực phẩm bổ sung là những sản phẩm cung cấp các chất dinh dưỡng thiết yếu cho cơ thể dưới dạng viên nén, viên nang, bột hoặc chất lỏng. Chúng có thể giúp bù đắp những thiếu hụt dinh dưỡng trong chế độ ăn uống, hỗ trợ điều trị một số bệnh lý và cải thiện sức khỏe tổng thể. Tuy nhiên, việc sử dụng thực phẩm bổ sung cần được thực hiện một cách khoa học và hợp lý. Hãy tham khảo ý kiến bác sĩ hoặc chuyên gia dinh dưỡng để lựa chọn sản phẩm phù hợp và sử dụng đúng liều lượng.